Een schenking bij leven is een belangrijk juridisch en financieel instrument waarmee u een deel van uw vermogen kunt overdragen aan uw geliefden terwijl u nog in leven bent. Dit biedt niet alleen de mogelijkheid om toekomstige erfbelasting te verminderen, maar stelt u ook in staat om uw familieleden of anderen nu al financieel te ondersteunen. Hoewel een schenking bij leven vaak gunstig is, brengt het ook verschillende fiscale, juridische en emotionele overwegingen met zich mee.
Een schenking bij leven is niets meer dan een gift die u doet terwijl u nog leeft. Dit kan in de vorm van geld, onroerend goed, aandelen of andere waardevolle bezittingen. De schenking kan worden gedaan aan kinderen, kleinkinderen, vrienden of andere personen die u wilt begunstigen. Het belangrijkste kenmerk van een schenking bij leven is dat het plaatsvindt vóór uw overlijden, in tegenstelling tot een erfenis die pas na overlijden wordt uitgevoerd.
Het maken van een schenking vereist vaak duidelijke afspraken en kan worden vastgelegd in een notariële akte. Dit is vooral belangrijk bij grotere bedragen of waardevolle bezittingen, omdat dit juridische zekerheid biedt en misverstanden in de toekomst voorkomt.
Waarom een schenking bij leven?
Er zijn verschillende redenen waarom mensen ervoor kiezen om tijdens hun leven een schenking te doen:
- Door te schenken tijdens uw leven, kunt u erfbelasting verminderen. Nederland kent schenkbelasting, maar er zijn vrijstellingen waar u gebruik van kunt maken. Door schenkingen slim te spreiden over meerdere jaren, kunt u optimaal gebruik maken van deze vrijstellingen.
- Een schenking kan uw kinderen helpen bij het kopen van een huis, het aflossen van schulden of het starten van een eigen bedrijf. Dit kan juist op het moment komen dat zij de steun het meest nodig hebben.
- Door tijdens uw leven te schenken, behoudt u de controle over wie welk deel van uw vermogen ontvangt. U kunt zelfs voorwaarden koppelen aan de schenking, zoals een uitsluitingsclausule die ervoor zorgt dat de gift niet wordt gedeeld bij een eventuele scheiding.
- Het kan veel voldoening geven om te zien hoe uw vermogen een positieve impact heeft op het leven van uw dierbaren.
Vrijstellingen en belastingregels
Bij schenkingen in Nederland gelden specifieke belastingregels. Het bedrag dat u belastingvrij kunt schenken hangt af van de relatie tussen de schenker en de ontvanger. Hier zijn enkele voorbeelden van vrijstellingen in 2024:
- U kunt jaarlijks tot € 6.035 belastingvrij schenken aan uw kinderen.
- Voor kleinkinderen geldt een lagere vrijstelling van € 2.418 per jaar.
- Voor kinderen tussen de 18 en 40 jaar is er een eenmalige verhoogde vrijstelling, bijvoorbeeld voor de aankoop van een huis. Dit bedrag kan oplopen tot € 28.947 of zelfs € 29.842 als het specifiek voor een studie wordt gebruikt.
Als de schenking hoger is dan de vrijgestelde bedragen, moet er schenkbelasting worden betaald. Het tarief hiervan varieert van 10% tot 40%, afhankelijk van de hoogte van het geschonken bedrag en de relatie tot de ontvanger.
Voorwaarden en aandachtspunten
Bij het doen van een schenking bij leven zijn er enkele belangrijke zaken om rekening mee te houden:
- Notariële akte
Bij grote schenkingen of bij schenkingen van onroerend goed is het vaak verplicht om een notariële akte op te stellen. Dit biedt zowel de schenker als de ontvanger juridische zekerheid. - Uitsluitingsclausule
Veel mensen voegen een uitsluitingsclausule toe aan de schenking. Dit zorgt ervoor dat het geschonken bedrag persoonlijk eigendom blijft van de ontvanger en niet gedeeld hoeft te worden bij een eventuele scheiding. - Beïnvloeding van toeslagen
Een schenking kan invloed hebben op toeslagen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag of kinderopvangtoeslag. Dit geldt zowel voor de schenker als de ontvanger, omdat het vermogen van beide partijen verandert. - Terugnemen van de schenking
In sommige gevallen kunt u als schenker een zogenaamde ‘herroepelijke schenking’ doen. Dit betekent dat u de schenking onder bepaalde voorwaarden kunt terugdraaien. Dit kan nuttig zijn als uw financiële situatie onverwacht verandert. - Familierelaties en emotie
Een schenking kan soms spanningen veroorzaken binnen de familie. Zorg daarom voor open communicatie en duidelijkheid over uw keuzes.
Praktische stappen voor een schenking bij leven
Als u overweegt om tijdens uw leven een schenking te doen, kunt u het beste de volgende stappen doorlopen:
- Maak een inventarisatie van uw vermogen
Bekijk hoeveel u kunt en wilt schenken zonder uw eigen financiële stabiliteit in gevaar te brengen. - Raadpleeg een fiscalist of notaris
Een professional kan u adviseren over de fiscale voordelen, de juridische aspecten en de mogelijke risico’s van een schenking. - Plan de schenking zorgvuldig
Maak gebruik van de jaarlijkse vrijstellingen en spreid grote schenkingen waar mogelijk over meerdere jaren. - Leg alles vast
Zorg ervoor dat de schenking juridisch correct wordt vastgelegd. Dit voorkomt problemen of misverstanden in de toekomst. - Communiceer met uw familie
Bespreek uw plannen met uw kinderen of andere begunstigden. Dit zorgt voor transparantie en voorkomt verrassingen.
Conclusie
Een schenking bij leven kan een waardevolle manier zijn om uw vermogen te verdelen, belasting te besparen en uw dierbaren nu al te ondersteunen. Het is echter geen eenvoudige beslissing en vereist een zorgvuldige planning en afweging. Door de fiscale regels en vrijstellingen goed te benutten en alles juridisch vast te leggen, kunt u zowel uzelf als de ontvangers veel voordeel bieden. Schakel altijd een professional in om u te adviseren en zorg ervoor dat uw schenking een positieve en blijvende impact heeft.